Jak sprawdzić czy przedstawiane nam informacje są wiarygodne?

W dzisiejszych czasach każdy może łatwo rozpowszechniać zarówno informacje prawdziwe jak i te zmyślone. My zaś chcemy szybko zdobyć wiedzę w sprawach, o których nie mamy pełnej wiedzy. Ilość sprzecznych informacji sprawia, że często nie wiemy w co wierzyć ani komu ufać. Dlatego szukając informacji na temat szczepień ochronnych trzeba zadać sobie dwa pytania. Czy chcemy ryzykować zdrowiem naszych najbliższych i  opierać się na anonimowych wpisach na forach dyskusyjnych w Internecie lub opinii rodziny i znajomych, którzy nie mają wiedzy w danej dziedzinie? A może, w trosce o zdrowie nasze i naszych dzieci skorzystamy z wiedzy i doświadczenia osób zawodowo związanych z medycyną?  Nauki medyczne są najszybciej rozwijającą się dziedziną wiedzy. Dlatego nie sposób  śledzić wszystkich jej dokonań. Z tego powodu pomoc fachowców  jest niezbędna do tego, aby decyzje dotyczące naszego zdrowia były podjęte z korzyścią dla nas samych.

Jak rozpoznać wiarygodne publikacje naukowe? 

Trzeba mieć świadomość, że nauka jest dziedziną otwartą. Na jej polu ścierają się różne opinie, publikowanych jest bardzo wiele prac naukowych, których wyniki czasami są sprzeczne. Nie ma w tym nic złego, jeżeli zdamy sobie sprawę z ograniczeń każdego badania i możliwych błędów. Jednak jeżeli chcemy samodzielnie ocenić wiarygodność publikacji na podstawie której będziemy podejmować decyzje o zdrowiu naszym lub  zdrowiu naszego dziecka, warto  uwzględnić poniższe wskazówki.

Czytając pracę naukową zwróćmy uwagę na to, czy autor:

• Starannie opisał zastosowane metody, umożliwiając innym badaczom powtórzenie badania;
• Udostępnił bazę danych w celu ewentualnego powtórzenia analizy statystycznej;
• Przejrzyście opisał wszelkie ograniczenia zastosowanych metod oraz możliwe błędy w przebiegu badania oraz ich ewentualny wpływ na wyniki badania;
• Wyjaśnił z jakiego źródła było finansowane badanie;
• Podał możliwe konflikty interesów, np. zatrudnienie w firmie sprzedającej badany preparat;
• Opublikował wyniki w uznanym czasopiśmie, który zapewnia staranną recenzję każdej pracy przez ekspertów uznanych w swojej dziedzinie?

Duże znaczenie ma reputacja instytucji badawczych, które opublikowały informacje. Uznane ośrodki badawcze przykładają szczególne wagę do rzetelności rozpowszechnianych informacji. Również uznane czasopisma naukowe akceptują jedynie prace poparte odpowiednim zapleczem naukowym i zastosowanie rzetelnych metod naukowych.

Jak rozpoznać wiarygodne strony internetowe?

• Nie należy czerpać informacji na temat szczepień z przypadkowych źródeł. Temat szczepień wzbudza ogromne emocje, wiodące do rozpowszechniania niepotwierdzonych informacji przez przypadkowe osoby o nieznanych kwalifikacjach.
• Wybierając wiarygodne źródła informacji na temat szczepień w Internecie zwróćmy uwagę:
• Kto jest autorem informacji – czy jest to osoba prywatna czy znana instytucja zajmująca się tematyką;
• Czy autorzy informacji podpisują się imieniem, nazwiskiem oraz afiliacją;
• Czy finansowanie strony jest jasno określone, czy nie zachodzi konflikt interesów;
• Jakie są kompetencje autorów do doradzania i edukowania w zakresie szczepień – czy są lekarzami lub badaczami, który potrafią ocenić wiarygodność naukową podawanych źródeł;
• Czy autorzy informacji podają materiały źródłowe dla swoich informacji i czy są to wyniki badań naukowych a nie np. opinie innych osób,Czy przedstawione dane są aktualne;
• Czy cytowane publikacje są indeksowane przez uznane bazy medyczne, np. Pubmed;
• Czy istnieje możliwość łatwego dotarcia do cytowanych źródeł i przeczytania ich;
• Czy strona przygotowana jest w profesjonalny sposób, czy linki działają, czy jej zawartość jest aktualizowana;Czy strona posiada patronat znanych instytucji zaufania publicznego.

Gdzie w Internecie można znaleźć wiarygodne informacje na temat szczepień?

Wiarygodne strony internetowe poświęcone szczepieniom powinny pomagać w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących zdrowia, ale nie powinny zastępować rozmowy z lekarzem.

Poniżej przedstawiamy listę stron w języku polskim, gdzie można znaleźć wiarygodne informacje na temat szczepień:

• Ministerstwo Zdrowia, Departament Matki i Dziecka
• Główny Inspektorat Sanitarny
• Zaszczep w sobie chęć szczepienia, strona prowadzona przez Główny Inspektorat Sanitarny
• Polskie Towarzystwo Wakcynologii
• Szczepienia ochronne, strona prowadzona przez Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”
• Strony Stacji Sanitarno- Epidemiologicznych
• Szczepienia.info, portal prowadzony przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH

źr. www.szczepienia.pzh.gov.pl