Przed nami sezon zwiększonej zachorowalności na grypę.  Grypa to choroba wirusowa, która każdego roku zbiera śmiertelne żniwo. Rocznie  zakaża  się  wirusem  grypy  na  świecie  5  –  10%  populacji  osób  dorosłych  i  20  –  30%  dzieci.  Grypa  i  wirusy  grypopodobne  są  corocznie  przyczyną  zgonu 

od  250  000  do  pół  miliona  ludzi  na  świecie. W Europie umiera na grypę każdego roku 38 500 osób. Badania epidemiologiczne  wskazują,  że  każdego  roku  w  Unii  Europejskiej zakażonych wirusem grypy jest 25-100 milionów ludzi. Grypę mogą wywoływać trzy rodzaje wirusów A, B i C. Najbardziej niebezpieczne są dwa pierwsze, trzeci atakuje rzadziej i wywołana przez niego infekcja ma zazwyczaj łagodniejszy przebieg.

Infekcje  spowodowane  przez  grypę  dotykają  ludzi bez względu na wiek i szerokość geograficzną. Do głównych grup ryzyka należą: dzieci, seniorzy, kobiety w ciąży, osoby chore przewlekle na choroby serca, płuc czy na cukrzycę. Patogen przenosi się drogą kropelkową. Jeśli osoba chora kichnie lub zacznie kaszleć w naszej obecności, może się zdarzyć, że choroba rozwinie się także u nas. Jedno kichnięcie to ok 3000 kropelek z wirusem pędzącym 167km/h. Badania wykazały, że w przypadku dużej koncentracji wirusa grypy może on przetrwać na dłoniach do 5 minut od momentu przeniesienia z powierzchni, które najczęściej dotykamy lub nawet do trzech dni np. na banknotach. Najdłużej wirus grypy może przetrwać na materiałach ze stali nierdzewnej np. na klamkach.

Jak rozpoznać grypę?

Grypa bardzo często jest mylona z przeziębieniem. Jednak w przeciwieństwie do niego nie rozwija się stopniowo, tylko atakuje nagle. Chory traci siły, nie może się ruszać, bolą go mięśnie i stawy. Do zmęczenia oraz osłabienia dochodzą jeszcze ból głowy, gorączka (może – zwłaszcza u dzieci – wzrosnąć nawet do 40 stopni, warto pamiętać, że przy przeziębieniu temperatura wcale nie musi być podwyższona) i kaszel, który często utrudnia oddychanie. W przypadku zakażenia wirusem grypy chorzy bardzo często mają dreszcze (nie ma ich przy przeziębieniu), rzadziej dokucza im katar, który uchodzi za jeden z najbardziej charakterystycznych – i dokuczliwych – objawów przeziębienia.

Niedoleczona grypa może być groźniejsza niż sama infekcja wirusowa. Bardzo często zdarza się, że zignorowanie zaleceń lekarza i zbyt szybki powrót do pracy kończy się w najlepszym wypadku zapaleniem płuc, w najgorszym zapaleniem mięśnia sercowego, a nawet śmiercią. Dlatego, gdy tylko poczujemy się słabo trzeba jak najszybciej skontaktować się z lekarzem rodzinnym. Leki przeciwwirusowe dostępne w aptece niewiele pomagają, te naprawdę skuteczne dostępne są jedynie na receptę lub podawane są tym pacjentom, którzy z powodu powikłań pogrypowych trafią do szpitala. Idąc do lekarza trzeba pamiętać, że grypa to choroba wirusowa, a tych nie leczy się antybiotykami. Podaje się tylko wtedy, gdy infekcja ma podłoże bakteryjne. Grypę leczy się przede wszystkim objawowo. Na bóle stawów, głowy czy na zbicie gorączki bardzo często stosuje się na niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Przy silnym kaszlu, zwłaszcza suchym warto sięgnąć po leki, które go złagodzą oraz zamienią w kaszel mokry i pomogą pozbyć się w zalegającej wydzieliny. Tu, poza lekami przepisanymi przez lekarza, warto przygotować również domowe syropy, które świetnie wspomagają leczenie farmakologiczne.

Poza przyjmowaniem leków chory powinien odpoczywać, leżeć w łóżku i absolutnie nie chodzić do pracy, szkoły czy przedszkola (w pierwszej fazie choroby pacjenci najmocniej zarażają). W przypadku gorączki nie należy przykrywać chorego dodatkowymi kocami, wysoką temperaturę trzeba zbijać, najlepiej lekami, ale podanymi po konsultacji z lekarzem. Chorzy z wysoką gorączką powinni przyjmować dużo płynów, dzięki temu nie dojdzie do odwodnienia. W czasie infekcji najlepiej sprawdzą się woda niegazowana oraz herbata.

Mimo że nauka wie, które wirusy odpowiadają za rozwój grypy, walka z nią nie jest łatwa. Dzieje się tak ponieważ wirus co sezon się zmienia i różni się od  poprzedniego. Najskuteczniejszym sposobem na uniknięcie choroby jest wykonanie szczepienia. Szczepienie  ochronne  jest  podstawową  metodą  profilaktyki.   Szczepienie   przeciwko   grypie   nie   daje   100-procentowej  gwarancji  ochrony  przed  chorobą  (skuteczność zależy od sezonu i stanu zdrowia chorego) ale sprawi, że organizm nabierze odporności i przebieg choroby będzie znacznie łagodniejszy i zmniejszy ryzyko wystąpienia groźnych dla organizmu powikłań. Szczepionkę trzeba poddać przede wszystkim osobom starszym, kobietom w ciąży, dzieciom oraz wszystkim tym, u których np. z powodu choroby, odporność jest znacznie osłabiona.

Szczepienie ochronne nie zwalnia nas z przestrzegania ogólnych zasad higieny, do których należą:

·         higiena  rąk  –  w  sezonie  grypowym,  a  zwłaszcza w  przypadku  bliskiego  kontaktu  z  chorym  na  grypę  (np. w domu, pracy, szpitalu, przychodni). Niezbędne jest częste (10 razy na dobę) mycie rąk wodą z mydłem (najlepiej  środkiem  na  bazie  alkoholu):  po  każdym kontakcie z chorym, skorzystaniu z toalety, przed jedzeniem lub dotykaniem ust i nosa, po powrocie do domu,  po  toalecie  nosa  lub  zasłanianiu  ust  podczas  kichania  i  kaszlu.  Ręce  należy  myć  wodą  z  mydłem  przez 20 sekund, a następnie osuszyć ręcznikiem jednorazowym.  Środek  na  bazie  alkoholu  powinno  się  wcierać w dłonie, aż wyschnie. Przestrzeganie zasad higieny rąk także przez osobę chorą zmniejsza ryzyko przeniesienia  wirusa  na  inne  osoby  z  otoczenia  (np.  w  wyniku  skażenia  zanieczyszczonymi  rękami  klamek i innych przedmiotów);

·         higiena kaszlu i kichania - należy:  zasłaniać  chusteczką  jednorazową  usta podczas kaszlu i kichania, a następnie wyrzuć ją do  kosza  i  dokładnie  umyć  ręce  (w  razie  braku  chusteczki  zaleca  się  zasłanianie  ust  przedramieniem,  a  nie  dłonią);  po  oczyszczeniu  nosa  wyrzucić  chusteczkę  do  kosza  i  dokładnie  umyć  ręce;  unikać  kontaktu twarzą w twarz z innymi osobami; unikać tłumu i masowych zgromadzeń; unikać dotykania niemytymi rękami ust, nosa i oczu; często dokładnie wietrzyć pomieszczenia.

Kolejny sezon grypowy przed nami.

Wczesna jesień to odpowiedni czas na zabezpieczenie organizmu, które wzmocni odporność przed nadchodzącą falą zachorowań. Jak przypominają eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, coroczne szczepienia ograniczają transmisję wirusa. W tym roku po raz pierwszy seniorzy powyżej 65 roku życia mogą skorzystać z 50% refundacji kosztu szczepionki. W lipcu tego roku Ministerstwo Zdrowia ogłosiło nowe obwieszczenie refundacyjne. Jest ono korzystne dla osób po 65 roku życia, które uzyskają dostęp do szczepień przeciw grypie z 50% odpłatnością. Średnia cena szczepionki w Polsce to obecnie od 30 do 60 złotych. Seniorzy za szczepionkę przeciw grypie zapłacą około dwudziestu złotych. Dzięki decyzji o refundacji, ci którzy chcieliby zaszczepić się jak najwcześniej, będą mogli to zrobić korzystając z niższej ceny preparatu.

Nowe szczepionki trafiły do zakładów opieki zdrowotnej i aptek. Nie ryzykujmy korzystajmy ze szczepień ochronnych przeciwko grypie. Szczepienia to realna korzyść dla każdego, kto chce zdążyć przed grypą. Zapytaj swojego lekarza rodzinnego. Pamiętaj ! Profilaktyka jest najważniejsza!

Opracowała: Agnieszka Królasik

Specjalista epidemiolog